VAR w piłce nożnej: Nowy system wpływa na przebieg i dynamikę meczów
Nowoczesne technologie wkraczają również do profesjonalnego futbolu, a jedną z nich jest właśnie VAR. Zasada tego systemu polega w uproszczeniu na tym, że wideo asystent sędziego sprawdza jego decyzje za pomocą nagrań wideo. To nowość, która działa dopiero od 2017 roku i wciąż wiele osób się do niej przyzwyczaja. Opinie na temat VAR są zróżnicowane i często jest postrzegany negatywnie. Jednak według ekspertów ma wiele zalet i może pomóc w rozwiązywaniu kontrowersyjnych sytuacji.
Kiedy powstał VAR i jak działa?
Piłkarski VAR, czyli Football Video Assistant Referee (wideo asystent sędziego), nawiązuje do technologii goal line, która od 2012 roku śledzi, czy piłka przekroczyła linię bramkową. Jest jednak bardziej złożony i dotyczy również rzutów karnych i spalonego. Po raz pierwszy został zaprezentowany w sezonie 2017/18 i od tego czasu pomaga sędziemu na boisku podejmować jak najlepsze decyzje.
Gdy VAR otrzyma polecenie od sędziego, przegląda nagranie wideo na modelu 3D, który został stworzony przez 12 kamer rozmieszczonych po całym stadionie, a następnie przekazuje mu raport. Komunikuje się przy tym wyłącznie za pomocą słuchawek i mikrofonu. Wynik ogłasza główny sędzia, a widzowie mogą go zobaczyć na wszystkich ekranach.
Sytuacje, które bada VAR
Oczywiście VAR nie bada całego meczu. Sędzia prosi go o rady i konsultacje tylko w czterech jasno określonych przypadkach. Jakie to są?
Gole
VAR może być bardzo pomocny przy weryfikacji goli. Skupia się przede wszystkim na tym, co działo się tuż przed tym, jak piłka przekroczyła linię bramkową. Primarnie ocenia więc ewentualne faule, spalone lub to, czy piłka całkowicie przekroczyła linię bramkową.
Rzuty karne
W przypadku rzutów karnych kluczową rolę odgrywa ewentualny kontakt w polu karnym. VAR może również ustalić, czy rzeczywiście doszło do przewinienia, które doprowadziło do rzutu karnego.
Czerwone kartki
Czy faul był naprawdę na tyle poważny, aby zawodnik otrzymał czerwoną kartkę? To również może ustalać wideo asystent sędziego. Natomiast przyznanie żółtej kartki ocenia nadal tylko sędzia. Przeglądanie nagrań mogłoby niepotrzebnie spowolnić grę, która w ten sposób nie miałaby odpowiedniego tempa i traciłaby na atrakcyjności dla widzów.
Tożsamość zawodnika
I sędzia to tylko człowiek i może pomylić zawodników. VAR kontroluje więc, czy został ukarany ten, kto rzeczywiście popełnił przewinienie.
Ostateczne słowo należy wciąż do sędziego
Twierdzenia przeciwników technologii, że o wyniku meczu decyduje maszyna, nie są do końca prawdziwe, wpływ VAR na piłkę nożną jest tylko częściowy. Ostateczny werdykt wciąż pozostaje w gestii głównego sędziego, który po przeglądzie nagrań wideo zasadniczoma trzy możliwości:
- Nie zmienia pierwotnej decyzji
- Akceptuje stanowisko VAR
- Ponownie ogląda wideo bezpośrednio na ekranie na stadionie
Sport to przede wszystkim emocje
Kontrowersje związane z VAR w piłce nożnej są związane z postrzeganiem poszczególnych sytuacji oraz całych meczów. Przed wprowadzeniem tego systemu po decyzji sędziego było jasne, co się stało, a kibice mogli świętować lub być smutni. Dali więc upust swoim emocjom, które są ściśle związane z oglądaniem sportu i kibicowaniem. Teraz jednak istnieje małe prawdopodobieństwo, że celebracja gola lub rzutu karnego będzie przedwczesna.
